Vitiligo(Alaca Hastalığı)

NEDİR? KİMLERDE GÖRÜLÜR?

Derimizde pigment üreten, dolayısıyla derimize rengini veren melanosit hücreleri vardır. Çeşitli sebeplerden dolayı, bu melanositlerin hasar görmesi sonucu, pigment üretilemez. Pigment yetersizliği sonucu deride, dağınık ve yama şeklinde sınırları belli olan beyaz alanlar (leke) oluşur. Süt kadar belirgin bir beyazlıktır. Bu lekelerin büyüklükleri değişiktir; nokta kadar ya da 2-3 madeni para büyüklüğünde olabilir. Bu şekilde deride ortaya çıkan hastalığa vitiligo denir. Vücutta en çok etkilenen yerler el, kol, bacak, yüzdür. Genital bölgede de görülme sıklığı fazladır.

Toplumda her yüz kişiden ortalama 1.5’inde vitiligo ortaya çıkar. Kalıtsal faktörlerin (ailesinde bu hastalığa yakalanmış olanların olması) bu hastalığın ortaya çıkmasında etkilidir. Yapılan araştırmalar, ailesinde bu hastalık görülen kişilerin yüzde 25-40'ında vitiligonun görüldüğünü göstermiştir. Deride beyazlık şeklinde kendini gösteren bir hastalık olduğundan, koyu renkli kişilerde daha belirgindir. Ortaya çıkma yaşı değişkendir. Hastaların yarısı 20 yaşından önce hastalığa yakalanmıştır.

Vitiligo Nasıl Gelişim Göstermektedir

Tipik vitiligo ciltte süt beyaz bölgeler olarak meydana gelir. Vücudun değişik bölgelerindeki pigment kaybı değişiklik gösterebilir. Dolayısıyla vitiligonun görüldüğü her bölgede renk farklıdır. Vitiligo hızlı pigment kaybı ile başlar ve nedeni belli olmayan bir şekilde durana kadar devam eder. Bundan sonra bir değişim göstermeyebilir ve sonsuza kadar öyle durabilir. Pigmenterin kendiliğinden geri geldiği çok az rastlanılan bir durum şeklidir. Bazı hastalar tüm pigmentleri kaybettiğinden ciltte renk farkı kalmayabilir ve bu nedenle artık vitiligo olmadıklarını hissedebilirler. Tüm cilt aynı renkte olmasına rağmen bu hastalarda hala vitiligo devam eder. Hastalığın şiddet derecesi her insana göre değişiklik gösterir. Açık tenli insanlar vitiligo olan bölgeler arasındaki renk farkından bronzlaşmış cilde sahip olanlarsa hastalığı yazın fark ederler. Genel olarak koyu renkli tenler yılın herhangi bir zamanında hastalığı anlayabilir.

Şiddetli vitiligo vakalarında vücudun her yerinde pigment kaybı meydana gelebilir. Ama ne kadar pigment kaybı olacağını tahmin etmenin bir çözümü bulunmamaktadır.

Vitiligo Tedavisi

Vitiligo alanlarının güneşe uzun süreli maruz kalmaması gerekir. Temel tedavi yöntemleri pigment oluşturma amaçlıdır. Kortikosteroid içeren kremler vitiligolu bölgelerin bazı küçük yerlerinde pigmentleri tekrar oluşturabilir. Bu kremler cildi inceltebilir ya da çatlama oluşturabilir. Dermatolog tarafından kontrol altında kullanılmalıdır.

PUVA yöntemi ise öncesinde psoralen ilacının kullanıldığı ve sonrasında UV maruziyeti ile cildin  ışığa karşı hassaslaştırılarak bir çeşit bronzlaşma gibi pigment oluşumunun uyarılmasıdır.  Eğer hastalık sadece birkaç küçük bölgede görülüyorsa ilaç UVA tedavisinden hemen önce lokalize olarak uygulanabilir. Ancak genellikle psoralen hap şeklinde uygulanır. PUVA tedavisinin yüz, sırt, üst kol ve üst bacakta başarı oranı yüzde 50 ila yüzde 70 oranındadır. Eller ve ayaklarda başarı oranı çok düşük miktardadır. Bir yıl boyunca her iki haftada bir uygulanabilir. PUVA yan etkileri güneş yanığı görüntüsü ve cilt kanseri şansını arttırma olarak söylenilebilir. Psoralen ilacının alınmasıyla birlikte UVA koruyucu gözlükler o günün akşamına kadar kullanılmalıdır çünkü ilaç gözleri ışığa karşı hassas olmuştur. PUVA tedavisi 12 yaş altındakilere emziren annelere hamile hanımlara kullanılmaz.

Topikal takrolimus tedaviler, bazı özel enzim preparatları, hücre bütünlüğünü korumayı amaçlayan antioksidan beslenme biçimi ve vitamin kullanımı, lokalize mikrofototerapiler tedavi yöntemleri arasında sayılabilir.

Üzernde halan çalışılmakta olan diğer tedaviler ise immunoterapi ve sağlam deriden alınan greftlerden elde edilen melanosit kültürlerinin transferidir.