Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (CYBH) enfeksiyon yapıcı bir mikrop tarafından yol açılan ve temel olarak insana vajinal, anal, oral seks de dahil olmak üzere cinsel ilişki yoluyla geçen hastalıklar grubudur. Bu gruptaki bazı hastalıklar kan verme veya alma, madde bağımlılarında iğne yoluyla, öpüşme yoluyla, aynı kap kullanımıyla, aynı havlu kullanımıyla, kucaklaşmayla, doğumda ve emzirme sırasında da bulaşabilir.
Hastalık enfeksiyon yapıcı bir mikrop tarafından bulaşır.
Kadınlar anatomik yapılarından dolayı, erkeklerden daha kolay hastalık kapmaktadır. Hastalık genelde sinsi seyrettiği için, teşhis edilmesi de zorlaşabilir.
Kimler Risk Altında ?
- Korunmasız cinsel ilişkide bulunan bireyler
- Cinsel yolla bulaşmış bir hastalığı geçirmiş olanlar
- Genital bölgesinde semptomlar gösteren kişiler
- Birden fazla cinsel partneri olanlar
- Uyuşturu kullanan kişiler
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklardan Bazıları:
Bu hastalıklara neden olan 30 dan fazla mikroorganizma olduğu belirlenmiştir. En çok karşılaşılanlar şu şekildedir:
- HIV (AIDS) : Hıv virüsü korunmasız her türlü cinsel ilişki sonucunda bulaşabilir. Bağışıklık sistemini zayıflatarak, enfeksiyonlar ve tümörler ile kendini gösterir.
AIDS virüsü ilerleyi, tedavi edilemez duruma geldiğinde hastanın 2 yıl içinde ölümüne neden olur. Günümüzde geliştirilen ilaç tedavileri ile bu ölümlerin önemli ölçüde önüne geçilmiştir.
HIV virüsü korunmasız ilişkinin dışında, kan yoluyla ve anneden çocuğa direkt geçiş ile de bulaşabilmektedir.
HIV’in belirtileri
AIDS hastalığı kişinin vücut direncine göre ortaya çıkmaktadır. Hatta bu süre çok uzun yıllar alabilmektedir. Belirtileri;
- Derin halsizlik
- Tanımlanamayan kilo kaybı
- Ateş, titreme ve gece terlemesi
- Ağızdaki beyaz lekeler
- Solunum güçlüğü
- Vücutta oluşmaya paşlayan pembe lekeler
HIV Virüsünden Korunmak İçin
- Cinsel ilişki sırasında mutlaka korunmak gerekiyor.
- Kan naklinde AIDS testi yapılmış olmasına dikkat edilmeli
- Kullanılmış ve dezenfekte edilmemiş şırınga ve cerrahi aletler, manikür-pedikür aletleri, diş hekimliği aletleri ve makaslar kullanılmasına izin verilmemeli
- HIV virüsü taşıyan birey asla kan vermemeli
- Hepatit B (HPV)
Karaciğer iltihaplanması ve siroza yol açabilen, bir virüstür. Hepatit B virüsü ile oluşur.
Bu virüs, karaciğere yerleşip çoğaldığında, karaciğeri tahrip ederek ciddi risk oluşturmaktadır.
Türkiye’ de her 3 kişiden 1 i Hepatit B virüsü ile karşılaşmaktadır. Genellikle belirti göstermeyen hastalık, sağlık taramalarında ortaya çıkabilmektedir. Kuluçka süresi ise 2-6 ay arasıdır.
Nasıl Bulaşır ?
Hepatit B virüsü kan yoluyla ve cinsel ilişkiyle bulaşır. Derideki ufak bir yara ile temas eden kanla bile bulaşabilir. Taşıyıcı anneden de bebeğine bu virüs geçebilmektedir.
Risk Grupları
- Hepatit B li anneden doğan çocuklar
- Eşcinseller
- Birden fazla kişiyle cinsel ilişkide bulunanlar
- Kan ürünleri kullanan kişiler
- Hemodiyaliz hastaları
- Sağlık personeli
Belirtileri
- Aşırı halsizlik
- Bulantı- Kusma
- İdrar renginde koyulaşma
- İştah kaybı
- Karın ağrısı
- Karaciğer bölgesinde görülen hassasiyet
- Eklem ağrısı
- Gonore ( Bel Soğukluğu )
Cinsel yolla bulaşan en yaygın hastalıklardan biridir. Sıcak ve nemli olan bölgelerde (idrar yolları) kolaylıkla çoğalmaktadır.
Gonore kadınlarda daha sık görülür. Hastalık kuluçka dönemindeyken de, ileri derecede bulaştırıcı özelliktedir.
Gonore virüsünü taşıyan erkekle birlikte olan her kadın hastalığa yakalanmayabilir. Kadınlarda genellikle rahim ağzına yerleşir. Kadınların büyük bir kısmında belirtisi görülmez.
Korunmasız cinsel ilişkiler yüzünden hastalığa yakalanan kişi sayısı her geçen gün artmaktadır.
Belirtileri
Kadınlarda;
- Vajinal akıntı
- Akıntının sarı renkli ve kokulu olması
- Vajinada kaşıntı
- İdrar sırasında yanma
- Kasık ağrısı
- Adet dönemi dışında kanama
Erkeklerde;
Çoğu zaman belirti göstermemektedir.
- İdrarda yanma
- Akıntı
- Testislerde oluşan ağrı gibi belirtiler görülebilir.
Tedavi edilmediği taktirde kısırlığa sebep olabilir.
Gonore hastalığında çoğu zaman belirti görülememektedir. Kadınlarda ciddi komplikasyon riskleri taşımaktadır.
Bel Soğukluğundan Korunmak İçin
Birden fazla kişiyle cinsel ilişkiye giren kişilerde gonore görülme riski çok fazladır. Bu yüzden bu hastalıktan korunmak için ilk kural tek eşliliktir.
Diğer yöntem ise, korunma yani prezarvatif kullanımıdır.
Hastalığa yakalanan kişilerin, hastalıktan tamamen kurtulmadan cinsel ilişki yaşamamaları gereklidir.
- Sifiliz (Frengi)
Sifiliz hastalığına Troponema pallidum denilen mikroorganizma neden olmaktadır.
Çok eski zamanlardan beri bilinen bu hastalık, vücudun birçok bölgesinde görülebilir.
Nasıl Bulaşır ?
Frengi çoğunlukla cinsel ilişkiyle bulaşır. Genital bölgeyle yaşanan temas sonucunda vücuttaki yaradan mikrop bulaşır.
Oral ve anal seks hastalığın bulaşmasındaki en önemli faktörlerdir. Nadirde olsa öpüşerek de bulaşabilmektedir.
Frengi hastası bir annenin, bebeğini ölü doğurması çok yüksek bir ihtimaldir. Frengi hastası birinin kanının başka birinin yarasıyla temas etmesiyle de hastalık bulaşabilmektedir.
Belirtileri
- evrede bakteri kan yoluyla vücuda yayılır. 3 ay sonra hastada eklem ağrılar ve vücudunda dökülmeler görülür. İştahsızlık ortaya çıkar. Genital bölgede ve dudakta oluşan yaralar 2 hafta sonra geçer.
2.evrede tedavi edilmediği taktirde mikrop tüm vicuda yayılır. Saç dökülmesi belirginleşir. Hastalığın bu dönemi 1 yıldan uzun sürer.
Deride kahverengiye yakın kızarıklıklar oluşmaya başlar.
Tüm bu aşamaların sonunda mikrop hala vücutta olduğu taktirde 10 yıla yakın sürebilir. Hastalık bulaşıcı değildir.
Hastalık beyin, kalp, damar, karaciğer, ve eklemler gibi iç organlara da zarar verebilmektedir. Bu nedenle erken teşhis oldukça önemlidir.
Hastalıktan korunmadaki en önemli tedbir prezervatif kullanımı ve tek eşliliktir.
- Genital Herpes (Genital Uçuk): Genital herpes, herpes simpleks virüsünün yol açtığı, cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. Virüsün iki tipi mevcuttur.
Belirtileri
Genital Herpesin belirtileri gözlenememekte, bazı durumlarda çok hafif semptomlar şeklinde olmaktadır.
- Genital bölge ve anüs çevresinde hafif ağrılı kabarcıklar
- Bu belirtilerle birlikte ateş, baş ağrısı, nezle gibi bulgularada rastlanır.
- Virüsün bulaşmasından 2 hafta gibi bir süre sonunda genital bölgede uçuk oluşur.
Genital Herpes Nasıl Bulaşır ?
Bu virüsün bulaşması oral vey vajinal cinsel ilişki yoluyla olur. Genellikle dilde ve dudakta uçuk şeklinde gözlenir.
Bu bölgelerde temas edilmesi durumunda da hastalık bulaşır.
Tedavisi Var mı ?
Genital Herpesin kalıcı bir tedavisi bulunmamaktadır. Antiviral ilaç kullanımı uçukların oluşmasını bir ölçüde önleyebilmektedir.
Kondom kullanımı hastalığın bulaşmasını belirli ölçüde azaltsa da, kondom ile kaplanmayan bölgelerde de genital herpes görülebilmektedir.
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklardan Korunmak İçin:
- Cinsel ilişkide kondom kullanın
- Çok eşli olmak, hastalığa yakalanma riskini arttırır
- Kan nakli almanız gerekiyorsa, gerekli testlerden geçirilmiş olduğuna dikkat edin
- Başkalarının kullandığı iğne ve şırıngayı kullanmayın
- Hamileyseniz, gerekli testleri eksiksiz bir şekilde yaptırın.
